Ljudi su citruse počeli kultivisati prije najmanje 4.000 godina, uglavnom zbog iste namjene kao i danas: sočne, kiseloslatke pulpe ploda koja krijepi i daje snagu.
Iako danas u rod citrusa ulaze mnoge vrste, istoričari i biolozi uspjeli su da identifikuju da su najstariji citrusi roditelji svih drugih uzgojenih vrsta Citrus medica (citronovac) i Citrus reticulata (mandarina), te još dvije manje poznate vrste.
Ukrštanjem navedenih vrsta nastale su sve druge, danas popularne vrste, poput narandže, tangerine, bergamota, grejpa, limuna, kumkvata.
Svi citrusi potiču iz Azije, a uzgojem su ih ljudi proširili najprije na područje Bliskog istoka i Mediterana, pa zapise o njima nalazimo na grčkim i rimskim freskama, jednako kao i u prvim japanskim pjesmama.
Opšte je poznato da su citrusi prebogati vitaminom C i da su odlični protiv prehlade, imaju antibiotičko dejstvo, a mogu ublažiti i reumu.
Naučnici su dokazali da je citrusno voće odlična prevencija od mnogih bolesti, kao što su dijabetes, gojaznost, bolesti srca i jetre.
Citrusi su bogati flavonoidima, pa otud boje od tamnozelene do jarkožute i narandžaste. Takođe su bogati i antioksidansima i daleko poznati kao pravi rudnici zdravlja.
Konzumiranje nekoliko ovih voćki dnevno pomaže organizmu da se odbrani od prehlade i gripa, a podiže i imunitet, što je veoma važno u jesenje doba čestih viroza.
Iako sadrže fruktozu, citrusi imaju malo kalorija, pa tako, recimo, 100 grama narandže sadrži 48 kalorija, dok ista količina limuna ima 50 kalorija. Imaju veliki procenat vode u svom sastavu (neke čak do 89 odsto), ugljene hidrate (glukozu, fruktozu, saharozu), značajne količine biljnih vlakana, celulozu i pektine. Zbog svega nabrojanog predstavljaju pravu riznicu zdravlja.
Limunska i oksalna kiselina koje se nalaze u narandžama podstiču lučenje želudačnog soka i pomažu u varenju, a imaju i ulogu diuretika. Ukoliko iscijedite narandžu, imaćete višestruko korisno dejstvo, upravo zbog prisustva ovih kiselina.
Grejpfrut pomaže protiv bakterija i upala u organizmu. S obzirom na veliku količinu vitamina C koju sadrži, grejp stimuliše proizvodnju kolagena i pomaže koži da povrati elastičnost. Međutim, ukoliko već uzimate lijekove za bolesti srca i povišenog krvnog pritiska, onda ne bi trebalo da konzumirate grejp, jer može smanjiti dejstvo lijeka.
Stručnjaci kažu da je dan bolje započeti mlakom vodom u koju ste iscijedili limun, nego kafom. Takođe je odlično i dan započeti cijeđenom narandžom sa malo meda, a sve to zbog limunske kiseline i njenih soli koje zbog sadržaja kalijuma smanjuju kiselost organizma.
Limun ima veliki značaj u ishrani, tokom cijele godine može se piti u limunadi ili kao dodatak drugim pićima, ali i u raznim jelima, kojima obogaćuje ukus.
Pomoću salicilne kiseline koju posjeduje uništava štetne kiseline i bakterije i jača otpornost organizma. Pomaže kod bolesti gastritisa i čira na želucu, koji su nastali zbog viška želudačne kiseline, pa oboljeli treba da ga konzumiraju kao razblažen sok.
Citrusi u globalu imaju brojne prednosti. Zbog veoma niske energetske vrijednosti preporučuju se u svakom posebnom režimu ishrane, smanjuju rizik od gojaznosti, a visok nivo antioksidanasa smanjuje rizik od hroničnih oboljenja.
Zahvaljujući vitaminu C poboljšavaju apsorpciju gvožđa u organizmu, a kalijum, magnezijum i kalcijum smanjuju rizik od hipertenzije i kardiovaskularnih bolesti. Takođe sprečavaju pojavu zatvora, hemoroida, kao i karcinoma debelog crijeva.
Žene.ba / NN
