Foto: Seldžučke i otomanske drvene džamije pod zaštitom UNESCO-a

Drvene hipostilne džamije srednjovjekovne Anadolije u Turskoj uvršete su na UNESCO-ov popis svjetske baštine. Džamije su upisane na UNESCO-ovu listu na proširenoj 45. sjednici Komiteta za svjetsku baštinu UNESCO-a u Rijadu, u Kraljevini Saudijskoj Arabiji. Time je broj upisanih lokaliteta u Turskoj na listi Organizacije Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu povećan na 21.

Lista sadrži pet hipostilnih džamija izgrađenih u Anadoliji krajem 13. i sredinom 14. vijeka, od kojih se svaka nalazi u drugom turskom regionu. Među njima su Velika džamija u zapadnoj provinciji Afyon, Velika džamija Sivrihisar u centralnoj provinciji Eskisehir, džamija Ahi Serafettin (Aslanhane) u glavnom gradu Ankari, džamija Esrefoglu u okrugu Beysehir u centralnoj pokrajini Konya i džamija Mahmut Bey u sjevernoj provinciji Kastamonu.

Iako imaju različite lokacije, džamijama su zajedničke tehničke karakteristike – sve su poznate po vještom drvorezbarstvu i ručnom radu koji se koristio u njihovim strukturama, arhitektonskim elementima i namještaju. Džamije predstavljaju izvanredan nivo stolarskog umijeća i estetike sa svojim minberima izrađenim tehnikom “kündekari” - dekorativne umjetničke metode u kojoj se mali komadi drveta rezani u geometrijskim oblicima spajaju u veliku površinu, nalik na gravuru, navodi UNESCO. Osim toga, na džamijama su ukrasi "kalem işi“ i pedantna obrada drveta na vratima, stubova i stropnim gredama.

Seldžučke i otomanske drvene džamije u Anadoliji rijetki su primjerci vjerske arhitekture s upotrebom drveta i impresivnim ručno izrađenim ukrasima. Ove historijske strukture, dobro očuvane od srednjeg vijeka do danas, odražavaju anadolski život i kulturu. Tradicija izgradnje džamija sa drvenim krovom i drvenim stubovima nastavljena je do početka 20. stoljeća pa do danas.

Beyşehir Eşrefoğlu džamija najveća je među anadolijskim drvenim džamijama sa stubovima i gredama. Džamija sagrađena između 1296. i 1299. godine, odražava veličanstvenost kamena i drvene izrade iz seldžučkog perioda. Sadrži sve karakteristike koje se mogu vidjeti u brojnim seldžučkim džamijama: više drvenih stubova, strop u potpunosti ukrašen drvetom i motivima „kalem işi“ i potpuno drveni minber.
Sivrihisar Ulu džamija je rijedak primjer velike džamije sa drvenim stubovima u Anadoliji. Osmovijekovna džamija Sivrihisar Ulu, u kojoj istovremeno klanja 2.500 ljudi, ima četvero ulaznih vrata i krov koji nosi 67 drvenih stubova. Ručno rađeni motivi ukrašavaju njihove gornje dijelove. Džamija je poznata i po minberu od orahovog drveta ukrašenog geometrijskim i floralnim ornamentima.

Kasabaköy Mahmut-begova džamija, izgrađena 1366. godine za vrijeme bejlika Čandara - jedne od kneževina osnovanih kao rezultat pada Seldžuka, zauzima istaknuto mjesto među drvenim džamijama u Anadoliji. Zanimljiva je po tome što je izgrađena bez ijednog eksera. Portal džamije, remek djelo umjetnosti, danas se čuva u Etnografskom muzeju Kastamonu. Replika originalnog portala je postavljena na svoje mjesto.
Ahi Şerefeddin džamija, poznata i kao Arslanhane, značajno je djelo staro 800 godina. Sagrađena početkom 13. vijeka, džamija nosi naziv Arslanhane, što na turskom znači „sklonište za lavove“, zbog drevne statue lava koja je zakopana u zid grobnog kompleksa koji se nalazi istočno od nje.

Afyonkarahisar Ulu džamija, jedna od najvećih džamija u gradu, izgrađena je između 1272. i 1277. godine. Džamija je jedan od jedinstvenih primjera seldžučkog perioda sa svojom drvenom i ciglanom arhitekturom sa glaziranim pločicama. Krov od drvene grede podupire 40 drvenih stubova koje su izradile zanatlije.

Žene.ba